Lê Tuấn Anh

Chắc mọi người nghe hướng nghiệp cho con nhiều rồi, chứ chưa nghe nhiều về hướng nghiệp cho vợ. Làm nghề hướng nghiệp như mình, cứ ai xung quanh cần hướng thì sẽ hướng. Hướng nghiệp cho người ngoài nhiều khi dễ hơn cho người nhà, bởi các cụ đã có câu “bụt chùa nhà không thiêng”. Hành trình hướng nghiệp cho vợ 3 năm qua đã đơm hoa cho trái ngọt.

Hôm nọ trên đường đi làm về cùng nhau, vợ bỗng nhiên nói “Làm đúng nghề sướng chồng nhỉ, vừa được làm thứ mình thích mà vừa làm đẹp cho người khác”. Nghe câu này thì mình biết rằng công cuộc hướng nghiệp cho bả đã hoàn thành. Hành trình tiếp theo là những cố gắng của bả để phát triển sự nghiệp là một makeup artist.

Để mình kể mọi người nghe một chút về hành trình này, và một số bài học mình học được trên hành trình làm hướng nghiệp cho người thân trong nhà.

1/ Hướng nghiệp bền vững bắt đầu từ sở thích và năng lực tự nhiên

Hồi tán vợ mình trên Tinder, nhìn tấm hình đầu tiên của bả và sau khi biết bả học ngành Kế toán ở Đại học HUTECH, bằng kinh nghiệm ‘chém gió’ lâu năm, mình phán: “trông em có vẻ không hợp làm tài chính, anh nghĩ em là cô gái nghệ thuật thích múa hát hơn”. Có mỗi thế mà trúng tim đen bả khoái đổ đứ đừ đến tận bây giờ.

Bắt đầu vui như vậy, nhưng về sau càng nói chuyện và tìm hiểu nhiều thì mình thấy đúng là bả hợp với các công việc có tố chất nghệ thuật và sử dụng tay chân. Bả hát hay, múa đẹp, có khiếu cảm màu, thích làm đẹp. Bả rất dở trong việc tính toán, thường nhầm 750K + 150k là 1 triệu (nên đi chợ dễ bị lỗ). Bằng một cách nào đó đến bây giờ mình vẫn không hiểu sao bả đã tốt nghiệp được ngành kế toán tài chính tại trường đại học.

Với những sở thích và năng lực tự nhiên về nghệ thuật như thế, con đường phù hợp với bả là diễn viên múa, MC, makeup artist hoặc những nghề kiểu tương tự thế. Vấn đề là khoảng 10 năm về trước khi nghe về những nghề này thì người lớn vẫn đánh đồng với chữ ‘không ổn định’ khi so sánh với các công việc như ngân hàng, kế toán. Vậy nên cũng không trách được người lớn khi hướng nghiệp vào những ngành nghề ‘ổn định’ cho con mình, vì thực ra ai cũng muốn tốt cho con cả.

Nếu không phải chuyên gia hướng nghiệp hoặc một người trải qua nhiều công việc khác nhau thì cũng khó để một người bình thường có thể biết tất cả mọi nghề nghiệp trên đời. Vậy nên ở đây nếu anh chị em có ý định hướng nghiệp cho người thân, hãy cẩn trọng. Chúng ta không biết tuốt mọi thứ đâu, vậy nên chúng ta phải có một chiếc đầu mở để tiếp nhận những công việc, ngành nghề mới, tạo điều kiện cho người thân của mình tìm hiểu và ra quyết định.

2/ Hướng nghiệp là một hành trình dài cần sự kiên nhẫn

Ngày mới quen nhau, vợ mình vẫn là một cô sinh viên đi học mà không biết học xong mình sẽ làm gì. Ba năm, sau khi đã trải nghiệm nhiều công việc khác nhau thì bây giờ bả mới tự tin tự xưng bả là một makeup artist chuyên nghiệp. Hành trình này cần có thời gian và trải qua nhiều lần thử và trải nghiệm các công việc khác nhau, cuối cùng mới ra nhân duyên đến công việc hiện tại. Sơ sơ thì từ lúc bả gặp mình đến bây giờ, bả đã trải qua các công việc như sau:

• Tiếp viên hàng không (thất bại): Trước dịch bả mê làm tiếp viên, dành hẳn 1 năm học TOEIC rồi cất công đi thi Bamboo xong bị đánh trượt vì lý do rất củ chuối là bả đi máy bay Pacific Airlines từ HCM ra HN để thi. Đến giờ cá nhân tôi vẫn thấy ban tuyển dụng của Bamboo chuối cả nải. Cũng may nhờ vụ đó bả quyết định lấy chồng luôn.
• Làm quản lý sảnh ngân hàng TPBank (đang làm ngon ơ thì chồng bắt nghỉ): Công việc này thì không gọi là thất bại, vì thực ra bả làm tốt, được khách hàng yêu quý, đồng nghiệp và sếp vui vẻ còn đang cất nhắc lên vị trí cao hơn. Bả nghỉ là do tính tôi ham chơi, từ ngày bả làm ngân hàng ngày nào cũng 7-8 giờ tối mới về nhà, tôi thấy cực quá nên kêu thôi nghỉ đi em. Biết thế cứ để cho làm tiếp thì giờ đã giàu (nhưng không vui).
• Làm bếp bánh (bán được 1 cái thì nghỉ): Cũng không nhớ vụ này bắt đầu từ đâu, chỉ nhớ bả bảo thích làm bánh nên mình bảo đi học đi, thế là đăng ký học nửa năm lớp bánh âu và bánh kem ở Hướng nghiệp Á Âu. Đi học cũng giỏi, xong cũng đầu tư mua lò mua đồ làm bánh tại nhà, hai đứa hí hửng mơ về tương lai có một tiệm bánh to như Bánh mì biết nói. Nhưng đời không như mơ, làm ra một cái bánh thì cực, tốn nửa ngày trời, mà bán thì chẳng lời bao nhiêu. Chưa kể mình ăn đồ thừa bả làm nên cân tăng vùn vụt. Nghỉ, dẹp tiệm.
• Làm makeup artist (thành công đến bây giờ). Một hôm bạn thân Nguyễn Hương Giang của mình trong lúc ‘buột miệng’ khuyên mình là ‘bạn về kêu vợ làm makeup đi, đừng làm bánh nữa, làm cái gì mà đỡ rủi ro tồn đọng đồ ấy‘. Thế xong mình về hí hửng kêu vợ như thế. Bả chỉ chờ có thế, liền tức tốc mang hết gia tài trong nhà đi đăng ký học lớp makeup và mua mĩ phẩm. Đúng người, đúng nghề, đúng thời điểm, bả làm tốt nghề này và làm đến tận bây giờ.

Khi hướng nghiệp cho người thân trong gia đình, mình hiểu rằng tâm lý chung của các anh chị em là mong muốn kết quả nhanh nhanh để người đó ổn định. Việc này xuất phát từ tình thương trong gia đình, không có gì là sai. Tuy nhiên đôi khi ‘dục tốc bất đạt’, có những hành trình phải đi qua nhiều con đường sai thì một người mới học được những bài học họ cần học trước khi nhận ra được con đường đúng đắn.

3/ May mắn / ngẫu nhiên có điều kiện

Khi thấy một người thành công trong nghề nghiệp, có người sẽ nói “ôi người này may mắn” thế. Đúng là để có được thành công trong bất kì việc gì, bạn cần một chút yếu tố may mắn trong đó. Nhưng để có được nhiều cơ hội may mắn, bạn cần phải có sự chuẩn bị. Đó gọi là may mắn có điều kiện, một trong những lý thuyết hướng nghiệp nổi tiếng. Một người cần không ngừng học hỏi, mở rộng các mối quan hệ, tìm kiếm cơ hội trong mọi tình huống và có tâm thế sẵn sàng cho mọi sự thay đổi.

Vợ mình đến với nghề makeup cùng rất nhiều may mắn. May mắn có một người bạn có chồng gợi mở. May mắn có chồng và gia đình ủng hộ không cấm cản. May mắn có một cô giáo giỏi chỉ dạy. May mắn có tài chính để đi học và mua đồ hành nghề. May mắn có được khách hàng tin tưởng từ những ngày đầu tiên. Nghe có vẻ rất nhiều may mắn, nhưng những sự may mắn đó có gốc rễ từ những sự chuẩn bị trước.

May mắn được người khác gợi mở công việc chỉ đến khi mình đã tìm hiểu bản thân, thể hiện ra bên ngoài rằng mình đang tìm kiếm kiểu công việc như vậy. May mắn gặp được cô giáo giỏi vì vợ đã quan tâm đến nghề này từ lâu, tìm hiểu nhiều người và biết được cô giáo nào phù hợp với mình. May mắn có khách hàng tin tưởng vì vợ đã có uy tín khi làm các công việc khác cùng bạn bè, vì vậy mọi người sẵn sàng tin tưởng hơn.

Vì vậy nếu bạn muốn sự may mắn đến với mình trong sự nghiệp, bạn cần chủ động làm những việc có thể làm. Khám phá bản thân, hiểu mình là việc đầu tiên. Tích cực tạo mối quan hệ, cho người khác thấy điểm mạnh và nhu cầu việc làm của mình sẽ mang đến những cơ hội tốt. Làm việc thật tâm, uy tín là cách tạo sự tin tưởng cho người khác giới thiệu đến mình nhiều khách hàng hơn.

4/ Có thành tựu mới có đam mê

Chúng ta nói rất nhiều đến chữ đam mê nghề nghiệp tuy nhiên thực tế không phải tất cả mọi người đều đam mê cái nghề mình đang làm. Đúng là có những người rất rất đam mê công việc của họ, họ sẵn sàng làm ngày làm đêm, làm không công cho cộng đồng, họ là một ‘workaholic’ chính hiệu. Bên cạnh đó có những người làm chỉ đơn giản là làm, cuối tháng có lương, lấy tiền đó thoả mãn nhu cầu chi tiêu bản thân hoặc chăm lo gia đình – không quá đam mê nhưng vẫn làm tốt công việc.

Có những đam mê xuất phát từ bên trong, tự nhiên có sẵn. Tuy nhiên mình cho rằng phần nhiều đam mê lớn lên từ một sở thích có thành tựu. Tức là khi mình thích làm một việc gì đó, làm nó thành công, được người khác công nhận, kiếm được tiền, thậm chí nhiều tiền từ nó thì tự khắc đam mê sẽ xuất hiện nhiều hơn. Vụ này được kiểm chứng trong công việc của vợ mình.

Nếu ngày xưa bả làm bánh mà mỗi ngày bán được trăm chiếc, tháng thu nhập trăm triệu, chắc bả cũng đam mê làm bánh rồi chứ không tìm qua nghề khác. Bây giờ làm makeup artist, tuy tháng chưa kiếm trăm triệu, nhưng ít nhất mỗi khi làm xong được khách khen, khách ưng là bả đã vui. Nhiều hôm mình đưa bả đi làm sáng sớm mặt bả còn ngái ngủ, tâm trạng ủ rột, thế mà sau 2 tiếng make up cho khách xong được khách khen là trên đường đi về bả hót như chim.

Từ đây mình rút ra một kết luận, để nuôi dưỡng một công việc, chúng ta cần phải làm và tạo ra kết quả. Học nhiều là tốt, nhưng học suốt mà không làm thì chúng ta không thấy được kết quả. Không thấy được kết quả thì khó mà kết trái thành đam mê.

5/ Hướng nghiệp là con đường, không có điểm kết thúc

Vậy bây giờ vợ đã hài lòng với công việc makeup artist rồi, vậy là hướng nghiệp xong phải không? Cũng không hẳn, vì hướng nghiệp là một con đường, không có điểm kết thúc.

Ở mỗi thời điểm, mỗi người sẽ có những vấn đề cần hướng nghiệp khác nhau. Ba năm qua với vợ là câu chuyện chọn nghề gì cho đúng. Những năm tiếp theo sẽ là câu chuyện làm sao để phát triển nghề. Rồi đến khi có con sẽ là câu chuyện cân bằng cuộc sống, thời gian cho nghề, thời gian cho con. Hàng trăm câu chuyện có thể phát sinh.

Bạn cũng vậy, mỗi thời điểm trong cuộc sống bạn sẽ có những vấn đề khác nhau trong nghề nghiệp. Biết vậy để đừng quá lo, mà cũng đừng quá vô tư. Lúc nào cũng trong tâm thế sẵn sàng chuẩn bị cho bản thân, vấn đề gì phát sinh thì mình xử vấn đề đó. Cuộc sống cứ thế trôi đi trong vui vẻ.

Đến đây thì mình không biết viết gì thêm, xin phép kết chuyện.