Lê Tuấn Anh

Khi mình tư vấn hướng nghiệp nhiều bạn cứ thở dài: “Em nộp 30 cái CV không ai gọi”, “Em apply đúng JD mà vẫn rớt vòng hồ sơ”, “Em giỏi hơn mà bạn kia lại được nhận”. Chuyện này hoàn toàn bình thường, nhiều khi không phải vì bạn dở mà vì cách bạn tìm việc giống 100 người khác.

Ở Việt Nam nhiều nhà tuyển dụng vẫn thích giới thiệu nội bộ, nhiều job đăng chỉ để “hợp thức hoá”, cộng đồng trên Facebook/Zalo mạnh hơn LinkedIn ở vài ngành, bạn hoàn toàn có thể tự tạo cơ hội cho chính mình. Dưới đây là 6 cách tìm việc khác đi.

1. Săn “job ẩn” ở nơi mọi người không nghĩ tới

Ở Việt Nam, nhiều công việc không hề được đăng lên VietnamWorks hay TopCV. Nó nằm ở 4 chỗ:

1. Nhóm nội bộ (Zalo, Facebook, Slack của công ty, group cựu sinh viên).
2. Giới thiệu nhân sự nội bộ.
3. Cộng tác viên thử trước khi tuyển chính thức.
4. Job được “gửi tay” cho người đã quen mặt.

Cách bạn tìm những job này:

• Vào các group chuyên ngành nhỏ, không phải group tổng hợp: “Digital marketer lương 10-15tr”, “HR Saigon”, “Cộng đồng quản lý dự án”, “Dịch thuật EN-VI”, “Freelance thiết kế Việt Nam”, group cựu SV RMIT/FTU/UEH/BK. Ở đó job đi nhanh hơn job public.
• Theo dõi trang cá nhân của founder/manager ngành bạn, rất nhiều người đăng tìm người làm dự án ngắn hạn mà không đưa lên trang công ty.
• Đi offline ngành: workshop nhỏ 30-50 người, networking trường đại học, sự kiện cộng đồng. Ở đó người ta đang có nhu cầu thật, không phải “đăng cho đủ chỉ tiêu tuyển dụng”.

Ví dụ: bạn làm hướng nghiệp ở trường, muốn chuyển sang mảng “employability” tại một trường quốc tế. Thay vì chờ họ đăng JD, hãy nhắn trực tiếp cho người phụ trách student affairs: “Em đang xây bộ workshop Kỹ năng nghề nghiệp, nếu trường cần chương trình ngắn hạn cho sinh viên quốc tế thì em có sẵn”. Tức là bạn tiếp cận bằng giải pháp, không phải bằng CV.

2. Ứng tuyển bằng dự án mẫu, không chỉ bằng CV

2025 rồi, nhiều công ty (nhất là SME và startup) không quan tâm bạn học gì, mà quan tâm bạn làm được gì trong 2 tuần tới.

Bạn có thể gửi kèm:

• 1 bài phân tích ngắn thị trường của chính họ.
• 1 kế hoạch nội dung 1 tháng nếu bạn xin vị trí content.
• 1 luồng onboarding nhân sự nếu bạn xin HR.
• 1 video ngắn 2-3 phút tự giới thiệu và demo kỹ năng.

Điều này nghe “mất công”, nhưng chính cái mất công đó làm bạn khác hẳn.

Ví dụ:

• Xin vào trung tâm tiếng Anh: gửi luôn kịch bản workshop “CV và LinkedIn cho sinh viên” mà trung tâm có thể bán thêm cho học viên.
• Xin vào công ty du lịch: gửi 3 idea video Reels về du lịch miền Tây, ghi rõ KPI dự kiến.
• Xin job tư vấn/đào tạo ở trường: gửi outline 60 phút về “Kết nối SDGs với nghề nghiệp” để họ thấy bạn chuẩn bị nghiêm túc.

Mình đã thấy nhiều bạn không phải hồ sơ mạnh nhất, nhưng lại được gọi vì… gửi đúng cái doanh nghiệp đang bí.

3. Tạo “đường cho người ta đi tới mình” (reverse job search)

Đa số mọi người đi tìm job. Một số ít người để job đi tìm họ.

Làm sao?

• Viết chuỗi bài trên Facebook/LinkedIn về đúng vấn đề nhà tuyển dụng đang gặp.
• Đăng case study thật: “Cách tôi tuyển được 50 cộng tác viên trong 10 ngày”, “Template đánh giá thực tập sinh”, “Bộ email chăm sóc học viên”.
• Gắn form “Làm việc với tôi” hoặc “Đặt lịch tư vấn” hoặc đơn giản là để email rõ ràng.

Khi bạn hướng nghiệp hoặc làm nghề sáng tạo, nhà tuyển dụng hay khách hàng sẽ DM: “Em ơi công ty chị cũng đang làm cái này, em rảnh làm part-time cho chị không?” Lúc đó bạn ở thế chọn.

Ví dụ: nhiều bạn theo dõi mình vì mình đăng đều về hướng nghiệp, remote, freelancing. Mình không đi gõ cửa từng trường. Trường tự inbox: “Anh chia sẻ cho sinh viên bọn em nhé.”

4. Dùng AI để tăng tốc, nhưng output vẫn phải là “chất Việt”

AI làm thay đổi cách tìm việc. Ở Việt Nam, mình thấy 3 chỗ nên dùng AI:

1. Viết nhanh 3 phiên bản CV/cover letter cho 3 loại nhà tuyển dụng khác nhau (doanh nghiệp VN, tổ chức quốc tế tại VN, khách hàng freelancer).
2. Phân tích JD để biết họ đang ưu tiên kỹ năng nào.
3. Tạo nội dung thể hiện năng lực (bài viết, kịch bản video, mô tả dự án).

Nhưng đừng bê nguyên văn. Nhà tuyển dụng đọc là biết. Bạn phải thêm bối cảnh Việt Nam, thêm ví dụ, thêm con số của chính bạn.

Ví dụ: thay vì viết “I am passionate about career development”, hãy viết: “3 năm qua tôi tư vấn hơn 200 bạn sinh viên FTU/RMIT/ĐH Công lập, nhiều bạn chuyển được từ bán thời gian sang full-time đúng ngành.”

5. “Mượn uy tín” để qua cửa sớm

Ở VN, giới thiệu nội bộ và “người quen giới thiệu” là một kênh tìm việc rất tốt. Nếu bạn đi tìm việc mà đi một mình thì hơi cực.

Cách làm:

• Tìm trên LinkedIn/Facebook xem trong công ty đó có ai học cùng trường mình, cùng tỉnh, cùng khóa học online… rồi nhắn rất cụ thể:
  “Em thấy chị đang làm ở X, em đang muốn ứng tuyển vị trí Y, em đã đọc JD và chuẩn bị 1 proposal nhỏ 2 trang, chị cho em xin email HR hoặc chuyển giúp em được không?”
  Đừng nhắn chung chung kiểu “chị ơi giới thiệu em vào công ty”.
• Đi học khóa ngắn hạn chỉ để… quen giảng viên/huấn luyện viên rồi xin referral sau đó.
• Tới sự kiện của họ, sau đó mới gửi hồ sơ => tỷ lệ mở email cao hơn rất nhiều.

Ví dụ: bạn muốn vào một tổ chức phi lợi nhuận về giáo dục. Họ không đăng job. Bạn đi sự kiện của họ, hỏi khá nhiều. Hôm sau gửi mail: “Em là người hôm qua hỏi về chương trình cho học sinh tỉnh lẻ. Em có 2 idea có thể triển khai miễn phí tháng đầu, nếu bên anh thấy hợp thì mình bàn tiếp.” Đấy là ứng tuyển ngược.

6. Tìm việc như đi bán dịch vụ

Nhiều bạn mình hướng nghiệp xong quay sang làm freelance/remote. Với nhóm này, “tìm việc” thực ra là “giành khách”.

• Bạn phải có bảng giá hoặc ít nhất là khung dịch vụ (CV, LinkedIn, coaching, workshop).
• Bạn phải có portfolio (Canva cũng được).
• Bạn phải có kênh tiếp cận: Facebook cá nhân, Zalo OA, group nghề, kênh TikTok.
• Và quan trọng: bạn phải follow-up.

Cách này áp dụng ngược cho người đi làm thuê được luôn. Khi bạn tìm việc mà tư duy như bán dịch vụ, bạn sẽ hỏi: “Bên kia đang thiếu gì? Mình giải quyết cái gì trong 2 tuần?”, đó là câu nhà tuyển dụng muốn nghe.

Một lộ trình 7 ngày để thử

• Ngày 1: Rà soát lại 20 nơi bạn có thể “săn job ẩn”: group, alumni, mentor, cựu sếp.
• Ngày 2: Viết lại CV theo hướng dự án, thêm 2 dự án mẫu.
• Ngày 3: Đăng 1 bài chuyên môn trên Facebook/LinkedIn để người ta “nhận mặt”.
• Ngày 4: Nhắn 5 người để xin referral, có sẵn proposal 1-2 trang.
• Ngày 5: Gửi 3 email dạng giải pháp cho 3 tổ chức bạn thích.
• Ngày 6: Làm 1 video giới thiệu bản thân 90 giây.
• Ngày 7: Đo lại: ai đọc? ai phản hồi?, giữ kênh hiệu quả, bỏ kênh không hiệu quả.