Anh Tuan Le

 

Có một thời gian khi chưa quyết định đi làm full-time, mình thường hay nhận các dự án và ngồi làm việc ở nhà hoặc tại mấy quán cafe quen. Chắc khỏi phải nói các bạn cũng biết, công việc kiểu này rất là sướng, thích làm lúc nào thì làm, mệt mệt thì nghỉ, đói đói thì mò đi ăn, chẳng phải đến công ty lúc 8h sáng và chờ mãi đến 5h chiều để về cả.

Cũng như các công việc khác, các công việc làm tại nhà (từ giờ mình sẽ gọi là ‘remote jobs’) cũng đòi hỏi các bạn làm freelance một số kĩ năng nhất định. Nếu bạn đã từng tìm hiểu qua về các công việc freelance thì sẽ thấy ngay thực trạng hiện nay là cứ 10 việc thì sẽ có 7-8 việc liên quan đến IT, công nghệ. Vậy nên việc biết thêm càng nhiều các kĩ năng IT sẽ càng giúp bạn có nhiều cơ hội hơn để tìm các công việc làm tại nhà.

Nếu bạn đang có ý định thử sức tìm các công việc kiểu như thế này mà không biết nên bắt đầu từ đâu, thì mình viết bài này dành cho bạn. Trước tiên, chúng mình thử điểm qua xem trong các kĩ năng rất cần thiết dưới đây, bạn đã có kĩ năng nào rồi nhé:

1. Digital Communication Skills

 

Nếu bạn đọc các tin tuyển dụng thì thấy 10 tin sẽ có 11 cái đòi ứng viên có ‘communication skills’. Tuy nhiên với các công việc làm tại nhà thì đòi hỏi cao hơn một chút, đấy là kĩ năng ‘digital communication skills’ – giao tiếp bằng công nghệ.

Giao tiếp bằng công nghệ tức là đỏi hỏi bạn phải biết và sử dụng thành thạo các website, công cụ giao tiếp trên mạng. Phổ biến nhất là Gmail. Bạn đã biết CC, BCC trên Gmail khác nhau thế nào chưa, làm thế nào để đặt chữ kí Gmail, chat Hangout như thế nào, bạn đã biết chưa? Ngoài Gmail bạn cũng nên biết và làm quen với việc giao tiếp trên Google Hangout, Skype nữa nhé. Làm việc tại nhà, đặc biệt nếu là các đối tác nước ngoài thì bạn sẽ dùng nó rất nhiều.

Cao cấp hơn là bạn phải làm việc nhóm và giao tiếp với nhóm online. Lúc đấy bạn cần phải biết các phần mềm như Google Doc, Google Spreadsheet, Trello, Slack, etc. Bạn đã biết hết chưa, nếu chưa thì học đi nhé.

2. Time Management Skills

 

Nếu mà đi làm full-time thì tự nhiên kĩ năng quản lý thời gian của bạn sẽ tốt hơn hẳn. Nếu sếp bảo bạn 8h đến, 6h tối mới được về thì bạn sẽ bước chân vào công ty lúc 8h và bước ra lúc 6h. Bạn tự biết điều gì nếu bạn đi muộn về sớm rồi đúng không? Đấy là khiển tránh, đấy là trừ lương, nói chung là ảnh hưởng đến miếng ăn của mình.

Khi làm việc tự do thì chả có ai kiểm soát thời gian làm việc của mình cả. Mình có thể thức xem trận bóng đá lúc 2h sáng và ngủ một mạch đến 10h mới dậy làm việc.

Thế nên để làm việc tự do hiệu quả thì cũng phải cần kĩ năng self-management skills tốt. Bây giờ là lúc bạn tự quản lý bản thân, giờ giấc làm việc chứ không phải trông cậy vào ai khác nữa. Ví dụ mình hay dùng nhất là Google Calendar. Mỗi tối trước khi đi ngủ mình sẽ dùng Calendar để liệt kê xem ngày mai mình làm những gì, gặp những ai, giải quyết những công việc gì, thế là dậy rồi cứ thế mà làm theo thôi. Nếu sáng mai thức dậy mà bạn chưa biết mình cần làm gì đầu tiên thì kiểu gì bạn cũng sẽ vào Facebook trước thôi.

3. Self-Motivation Skills

 

Làm việc tự do thì deadline công việc sẽ rất hên xui vì tùy thuộc vào tính cách của mỗi người giao việc cho bạn. Ví dụ có người thì rất cẩn thân, ngày nào cũng nhắn tin gọi điện email hỏi xem tình hình công việc thế nào, khiến bạn không thể nào lười được. Có người thì lại chỉ để ý đến kết quả. Tức là họ giao cho bạn một công việc và đặt deadline trong 2 tuần, thì họ không quan tâm trong 2 tuần đó bạn làm gì, miễn sau đó bạn đạt kết quả tốt là được.

Vậy nên nếu bạn không ‘self-motivate’ bản thân tốt khi làm việc tự do, bạn sẽ rất dễ bị chìm trong một đống công việc khác nhau.

Mình thấy có một cách rất hay để thúc đẩy bản thân làm việc tốt hơn đấy là biến công việc thành ‘game’. Các bạn có biết vì sao ai cũng thích chơi game không? Đấy là vì chơi game thì người ta được tận hưởng cảm giác nhận thưởng mỗi khi hoàn thành một cái gì đấy. Tương tự, mình có sử dụng một cái app là Habitica để ghi các to-do-list của mình. Mỗi khi hoàn thành một to-do-list thì bạn sẽ nhận được một ít điểm kinh nghiệm. Điểm đấy bạn có thể dùng mua nhà, mua quần áo, mua thứ cưng, vân vân.

4. Proactive Skills

 

Nếu bạn muốn làm tốt công việc tự do, bạn phải tự hiểu rõ bản thân mình. Bạn phải xem bản thân mình làm việc trong khung giờ nào thì phù hợp và hiệu quả nhất. Ví dụ mình thấy mình viết tốt nhất vào khoảng 9-11h sáng, sau đó khoảng từ 1h-3h chiều thì mình rất buồn ngủ nên không tập trung làm gì được.

Ngoài giờ giấc thì bạn cũng nên xem môi trường nào thì phù hợp với bạn. Ví dụ làm việc ở nhà thì yên tĩnh tiết kiệm nhưng có thể không sáng tạo bằng việc ngồi ở hiệu sách hoặc quán cafe chẳng hạn.

5. Tech Skills

 

Như mình đã nói ở đoạn mở bài, 8/10 các công việc tự do liên quan đến IT, phần còn lại thường là viết hoặc làm dự án gì đó. Vậy nên nếu bạn biết càng nhiều các phần mềm IT thì cơ hội để bạn kiếm được một công việc tự do sẽ nhiều hơn.

Ngoài các công cụ cần để giao tiếp như Hangout, Trello, Slack thì bạn cần biết các công cụ khác để có thể làm việc. Ví dụ nếu muốn tìm hiểu về làm web thì nên học qua về Coding, WordPress, Weebly, Wix chẳng hạn. Nếu muốn làm nghệ thuật thì nên học các lớp về Photoshop, Illustrator, vân vân.

Học mấy cái này không thừa đâu, kể cả sau này bạn không còn ý định làm việc tự do nữa thì nó vẫn giúp ích cho bạn rất nhiều ở công việc full-time đấy.

6. Organizational Skills

 

Kĩ năng sắp xếp thời gian cũng rất quan trọng nếu bạn có ý định làm việc tự do. Mỗi ngày có một đống công việc cần phải làm, bạn phải biết sắp xếp cái gì trước, cái gì sau để làm.

Mình hay dùng một số phần mềm để sắp xếp thời gian đấy là Any.do, Evernote và Wunderlist, bạn nào đang cần phần mềm quản lý thời gian có thể tham khảo.

Ngoài ra bạn hiền có thể tham khảo phương pháp làm việc Pomodoro để làm việc hiệu quả hơn.

7. Team Player Skills

 

Tương tự với bất kì công việc nào khác, làm việc tự do cũng đòi hỏi bạn phải làm việc nhóm tốt. Vấn đề của làm việc nhóm khi làm việc tự do là bạn có thể làm việc với bất kì ai ở bất kì đâu. Ví dụ trong team 8morning của mình, có bạn thì ở Mỹ, có bạn ở Phần Lan, có bạn lại đang ở Singapore. Vậy nên đôi khi để họp nhóm hiệu quả bọn mình phải hi sinh thời gian cá nhân một chút, ví dụ họp vào lúc 12h đêm chẳng hạn.