Anh Tuan Le

Hôm nay Tuấn Anh muốn chia sẻ đến các bạn về cách tìm một mentor nghề nghiệp. Là người đang làm công việc tư vấn hướng nghiệp, quản lý chương trình Career Mentoring Asia tại Đại học RMIT và cũng là mentor của một số bạn, mình hi vọng những chia sẻ dưới đây sẽ có ích cho mọi người.

Mình bắt đầu tiếp cận chương trình Mentoring cách đây 10 năm, khi thực tập tại Đại học RMIT và cùng các anh chị trong phòng xây dựng phiên bản Career Mentoring đầu tiên. Ở thời điểm đó mentor vẫn là một khái niệm rất lạ lẫm, với cả người đi làm lẫn sinh viên. Thời điểm mình viết bài này đây (2024), mentor đã trở thành một cụm từ thông dụng hơn và được tìm kiếm nhiều hơn.

Lý do từ quan sát của mình đến từ cả 2 phía mentee và mentor. Mentee là các bạn sinh viên, người lao động trẻ (chủ yếu thuộc thế hệ Gen Z) được tiếp cận thông tin nghề nghiệp nhiều hơn và biết đến tầm quan trọng của việc có một mentor. Về phía mentor, ngày càng có nhiều người đi làm hơn muốn đóng góp ngược lại hỗ trợ cộng đồng và các bạn trẻ, mentoring là một cách để họ làm được điều đó.

Bây giờ có lẽ không khó để một bạn trẻ tìm được một người mentor. Vấn đề là làm sao để tìm được mentor đúng và phù hợp với mình? Bởi mentor cũng có thể ví như một người thầy thuốc, bốc thuốc đúng thì trị được bệnh mà gặp thầy lang băm thì có thể hại đủ đường.

Một số kênh tìm kiếm mentor hiện nay:

• https://www.mentoring1on1.com/ – chương trình này mình thấy chất lượng, dành riêng cho các bạn chủ doanh nghiệp nhỏ. Một năm mở một lần.
• https://mentori.vn/ – trang này mình thấy tốt về công nghệ, có ứng dụng kết nối.
• https://menteelogy.ybox.vn/ – chương trình này hoàn toàn miễn phí, nhiều mentor.
• https://www.facebook.com/ueh.mentoring/ – mình thấy UEH làm cũng rất bài bản.
• https://www.facebook.com/rmitmentoringasia/ – đây là chương trình của RMIT mà mình đang quản lý, dành riêng cho sinh viên RMIT.
• https://www.linkedin.com/feed/ – vào LinkedIn gõ từ khoá mentor vào ô tìm kiếm.

Như đã nói ở trên, để tìm được một người mentor phù hợp bạn cần đầu tư chút thời gian – không phải cứ tìm đại một ai đi làm có kinh nghiệm làm mentor – vì chưa chắc người đó đã phù hợp với mình. Các bước bạn cần làm đó là:

1/ Xác định mục tiêu của bạn

Bước này rất quan trọng vì trong nghề nghiệp có rất nhiều nội dung khác nhau. Ví dụ một bạn sinh viên có thể cần hỗ trợ cách xây dựng kĩ năng, trong khi một người đi làm lâu năm lại cần hướng dẫn cách tạo dựng mối quan hệ. Dưới đây là một số kiểu mục tiêu để bạn tham khảo:

1. Thăng tiến nghề nghiệp: Đạt được một vị trí cao hơn hoặc mức lương cao hơn trong lĩnh vực của bạn.
2. Phát triển kỹ năng: Nắm vững và phát triển các kỹ năng cần thiết để thành công trong lĩnh vực công việc của bạn.
3. Chuyển đổi nghề nghiệp: Chuyển từ một lĩnh vực hoặc ngành nghề khác sang ngành nghề mới.
4. Khởi nghiệp: Bắt đầu và phát triển một doanh nghiệp riêng hoặc tham gia vào một dự án khởi nghiệp.
5. Thăng tiến lãnh đạo: Phát triển kỹ năng lãnh đạo và đạt được vị trí lãnh đạo trong công ty hoặc tổ chức.
6. Thiết lập mạng lưới quan hệ: Xây dựng một mạng lưới quan hệ chặt chẽ trong ngành nghề của bạn để mở ra các cơ hội mới.
7. Đạt được cân bằng công việc – cuộc sống: Tìm cách làm việc hiệu quả và đạt được cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân.
8. Phát triển bản thân: Tăng cường kiến thức, kỹ năng, và sự tự tin cá nhân để trở thành phiên bản tốt nhất của bản thân.
9. Thành công trong môi trường làm việc mới: Định hình và thích nghi với một môi trường làm việc mới hoặc văn hóa công ty mới.
10. Chia sẻ kiến thức: Trở thành một người mentor hoặc giáo viên để chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của bạn với những người khác.

2/ Nghiên cứu profile của mentor

Sau khi bạn đã xác định được mục tiêu rõ ràng của mình, bạn bắt đầu vào các nguồn ở trên mình chia sẻ (hoặc nguồn khác nếu bạn biết) và bắt đầu phân tích profile của các mentor. Một số thông tin bạn cần biết về mentor được liệt kê bên dưới. Các thông tin kiểu này có thể được show trên website, hoặc bạn cần gặp mentor buổi đầu tiên để biết.

1. Kinh nghiệm và thành công trong lĩnh vực của họ: Tìm hiểu về quá trình học tập và sự nghiệp của mentor trong lĩnh vực bạn quan tâm. Xem họ đã đạt được những thành tựu gì và có kinh nghiệm bao nhiêu trong ngành của họ.
2. Tính cách và phong cách lãnh đạo: Đánh giá xem tính cách và phong cách lãnh đạo của mentor có phù hợp với bạn không. Bạn có cảm thấy thoải mái khi tương tác và học hỏi từ họ không?
3. Mục tiêu và giá trị cá nhân: Hiểu rõ về mục tiêu và giá trị cá nhân của mentor. Xem liệu họ có thể cung cấp sự hỗ trợ và hướng dẫn phù hợp với mục tiêu của bạn không.
4. Khả năng truyền đạt kiến thức và kỹ năng: Xem mentor có khả năng truyền đạt kiến thức và kỹ năng của họ một cách hiệu quả không. Họ có thể giúp bạn hiểu và áp dụng những kiến thức và kỹ năng đó vào công việc của bạn không?
5. Thời gian và cam kết: Xác định xem mentor có thời gian và cam kết đủ để hỗ trợ bạn không. Họ có sẵn lòng dành thời gian cho cuộc họp và trò chuyện để chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức không?
6. Phản hồi từ người khác: Tìm kiếm ý kiến ​​phản hồi từ những người đã từng làm việc hoặc học hỏi từ mentor này trước đây. Điều này có thể giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về chất lượng và giá trị của mối quan hệ mentor này.

3/ Cách để bắt đầu một mối quan hệ mentorship tốt

Nhiều bạn có thể có nhầm lẫn rằng mentor là người giải đáp mọi thắc mắc của mình, là người biết tuốt. Thực tế mối quan hệ mentorship là mối quan hệ 2 chiều, cần thời gian để phát triển, đồng hành, không phải là gặp một buổi giải đáp thông tin rồi thôi.

1. Xác định mục tiêu và mong muốn: Trước hết, mentee nên làm rõ mục tiêu và mong muốn của mình từ quá trình mentorship. Họ nên xác định những gì họ muốn đạt được và những vấn đề cụ thể mà họ muốn được hỗ trợ.
2. Chia sẻ về bản thân và lịch sử nghề nghiệp: Mentee có thể chia sẻ về bản thân, bao gồm lịch sử nghề nghiệp, kinh nghiệm làm việc và những thách thức hiện tại. Điều này giúp mentor hiểu rõ hơn về nhu cầu và tình hình hiện tại của mentee.
3. Đề xuất mục tiêu cụ thể cho cuộc họp: Mentee có thể chuẩn bị một số mục tiêu cụ thể mà họ muốn thảo luận trong buổi gặp đầu tiên. Điều này giúp tối ưu hóa thời gian và tạo ra cuộc trò chuyện có cấu trúc.
4. Lắng nghe và học hỏi: Trong buổi gặp đầu tiên, mentee nên lắng nghe chân thành và sẵn lòng học hỏi từ mentor. Họ có thể hỏi những câu hỏi để hiểu rõ hơn về quá trình mentorship và cách mentor có thể hỗ trợ họ.
5. Thảo luận về kế hoạch và kỳ vọng: Mentee cũng nên thảo luận về kế hoạch cụ thể cho quá trình mentorship và những kỳ vọng của họ đối với mentor. Điều này giúp định hình một khung thời gian và mục tiêu rõ ràng cho cả hai bên.
6. Xác định cách tiếp xúc và giao tiếp trong tương lai: Cuối cùng, mentee và mentor nên thảo luận về cách tiếp xúc và giao tiếp trong tương lai, bao gồm lịch trình các buổi gặp, phương tiện liên lạc và các dự án cụ thể mà mentee muốn làm việc cùng mentor.

4/ Cách mentee đánh giá hiệu quả mentorship

Khi bạn làm bất kì việc gì bạn cũng cần có đánh giá xem việc đó hiệu quả hay không. Làm việc với mentor cũng cần đánh giá như vậy.

Mentee có thể đánh giá hiệu quả của mentorship bằng cách sau:

1. Tiến triển cá nhân: Mentee nên đánh giá xem liệu họ đã đạt được các mục tiêu cá nhân và phát triển kỹ năng mà họ đã đề ra ban đầu hay không. Nếu họ cảm thấy rằng họ đã tiến bộ và phát triển nhờ vào mentorship, đây có thể là một dấu hiệu tích cực.
2. Sự hỗ trợ và hướng dẫn: Mentee cần đánh giá mức độ hỗ trợ và hướng dẫn mà họ nhận được từ mentor. Họ cảm thấy liệu mentor đã cung cấp các lời khuyên và phản hồi hữu ích để giúp họ vượt qua các thách thức và phát triển không?
3. Sự kích thích và sự động viên: Mentee nên xem xét liệu mentor đã kích thích và động viên họ để vươn lên và vượt qua giới hạn cá nhân hay không. Sự khích lệ và hỗ trợ tinh thần từ mentor có thể giúp mentee duy trì động lực và tự tin.
4. Mối quan hệ và tương tác: Mối quan hệ và tương tác giữa mentee và mentor cũng là yếu tố quan trọng. Mentee cảm thấy có một mối quan hệ mở cửa và tin cậy với mentor hay không? Họ có cảm thấy thoải mái để chia sẻ và thảo luận về những vấn đề nghề nghiệp và cá nhân của mình không?
5. Độ linh hoạt và sự tương tác: Mentee cũng nên đánh giá mức độ linh hoạt và sự tương tác trong quan hệ mentorship. Mentor có sẵn lòng thay đổi và điều chỉnh phương pháp hỗ trợ để phù hợp với nhu cầu và tình hình thay đổi của mentee không?
6. Đánh giá phản hồi từ người khác: Cuối cùng, mentee có thể thu thập phản hồi từ người khác, như các đồng nghiệp hoặc bạn bè, về sự tiến triển và sự hiệu quả của mentorship. Điều này có thể giúp mentee có cái nhìn bổ sung và đánh giá toàn diện hơn về mối quan hệ mentorship.

Chúc các bạn thành công.