Anh Tuan Le

Rất nhiều bạn sinh viên năm cuối khi được hỏi vẫn chưa biết mình sẽ theo đuổi công việc gì. Rất nhiều những bạn đã đi làm một vài năm trong một lĩnh vực hoặc nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng vẫn chưa xác định được đâu là lĩnh vực mình sẽ đi lâu dài. Theo một nghiên cứu mới nhất, một người trung bình hiện nay đổi việc khoảng 12 lần trong cả cuộc đời. Tức là sẽ có lúc nào đó bạn băn khoăn và cảm thấy hơi rối một chút trong việc chọn lựa công việc tiếp theo cho mình. Nếu bạn đang ở thời điểm đổi việc, dưới đây là một vài tiêu chí bạn có thể cân nhắc.

1/ Đâu là môi trường làm việc, đặc tính công việc và kiểu con người không hợp với mình?

Để trả lời câu hỏi trên, bạn cần xác định xem mình thuộc những nhóm tính cách nào theo trắc nghiệm Holland ở ảnh dưới đây. Có nhiều công cụ để bạn khám phá bản thân như thần số học, tarot, sinh trắc vân tay, mình chọn Trắc nghiệm Holland bởi nó hoàn toàn miễn phí và có nhiều dữ liệu tra cứu đã được nghiên cứu.

Theo bảng mô tả trên có 6 nhóm tính cách, mỗi người chúng ta thường thấy 2-3 nhóm giống mình và 1-2 nhóm rất khác mình. Ngoài những mô tả cơ bản bạn đã thấy trên hình, bạn có thể đọc kỹ về từng nhóm tại đây để tự đánh giá xem nhóm nào hợp và không hợp với bản thân. Ngoài ra, bạn có thể thử làm trắc nghiệm tiếng Việt tại đây và trắc nghiệm tiếng Anh tại đây để xác định các nhóm tính cách của bản thân.

Khi đã xác định được tổ hợp 2-3 nhóm tính cách phù hợp với bản thân, bạn có thể dùng tổ hợp đó nhập thông tin tại trang tài liệu các ngành nghề tiếng Việt tại đây để cho ra được những ngành nghề phù hợp với nhóm tính cách đó. Ví dụ, một bạn có nhóm Nghiên cứu – Nghệ thuật có thể hợp với ngành Tâm lý học, Quản lý – Xã hội có thể hợp với Marketing hay Quản lý – Nghiệp vụ có thể hợp với Nhân sự.

Bởi vì một tổ hợp 2-3 nhóm tính cách có thể hợp với nhiều ngành nghề khác nhau, nên thường mình sẽ hướng dẫn ngược lại là hãy xác định đâu là nhóm tính cách KHÔNG GIỐNG MÌNH NHẤT và từ đó né những kiểu công việc có tính chất hoặc con người thuộc nhóm tính cách đó ra. Ví dụ, bạn thấy mình không hề có tố chất nghệ thuật vậy hãy né những công việc đòi hỏi sự sáng tạo, phải thể hiện bản thân nhiều. Bạn thấy nhóm Nghiệp vụ của mình không có, tức là bạn không hợp với các công việc cần tỉ mỉ, cẩn thận, quy trình. Đáp án đúng có thể có nhiều, nhưng đáp án sai thì có một số ít.

2/ Ở thời điểm này, tiêu chí nào là quan trọng với bạn trong công việc?

Ngoài những đãi ngộ về tài chính tiền bạc, có những yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm đi làm của bạn như tính cách – năng lực của sếp/đồng nghiệp, đặc thù công việc bạn làm mỗi ngày, giá trị cốt lõi của công ty, vị trí địa lý xa hay gần, môi trường làm việc thế nào… Những điều này được thể hiện trong mô hình Cánh hoa của thầy Dick Bolles, một chuyên gia hướng nghiệp quốc tế theo hình bên dưới.

Theo mô hình 7 tiêu chí ở trên, bạn cần xác định được với mỗi tiêu chí bạn THÍCH điều gì và từ đó xác định KHÔNG THÍCH điều gì. Ví dụ, ở tiêu chí People (con người), bạn thích làm việc với những người có năng lực giỏi, trung thực, không lươn lẹo. Ở tiêu chí Workplace (môi trường làm việc), bạn thích không gian mở, tất cả mọi người ngồi chung với nhau trên một bài dài. Tất cả các tiêu chí ở đây đều quan trọng như nhau, bạn nên dành thời gian để viết rõ ra các mục nhu cầu của bản thân theo từng tiêu chí. Bạn có thể xem thêm hướng dẫn tại đây.

Việc quan trọng hơn là sau khi đã xác định xong, bạn cần sắp xếp theo thứ tự từ QUAN TRỌNG NHẤT => ÍT QUAN TRỌNG NHẤT. Ở mỗi một thời điểm trong cuộc đời, có những tiêu chí quan trọng khác nhau. Ví dụ khi mới ra trường, mình đặt tiêu chí Skills & Knowledge lên đầu vì mình muốn được học hỏi và nâng cao tay nghề, lương chưa quan trọng. Tuy nhiên khi đã lập gia đình, mình đảo lại lương lên đầu, nếu lương cao nhưng công việc không hoàn toàn hợp với kĩ năng thì mình vẫn chấp nhận. Không có đáp số nào là đúng hay sai, chỉ có đáp số của riêng bạn ở thời điểm hiện tại.

Với hai mô hình ở trên, bạn có thể xác định được phần nào công việc phù hợp tính cách và tố chất của bản thân, cũng như những tiêu chí để lựa chọn công việc phù hợp. Nếu bạn vẫn còn băn khoăn về con đường nghề nghiệp của mình, đừng ngần ngại đăng ký tư vấn hướng nghiệp cùng Tuấn Anh tại đây nhé.