Anh Tuan Le

Khi bạn đọc tiêu đề trên và quyết định đọc tiếp, chắc bạn cũng đang thắc mắc mình đang nói về ba thứ gì, phải không? Khi đọc một cuốn sách Phát triển bản thân hoặc một bài viết ở chỗ nào đó khác, có thể người ta sẽ nói dông dài một chút về hoàn cảnh, câu chuyện của bản thân này kia rồi mới đi thẳng vào vấn đề. Còn mình, mình đi thẳng vào vấn đề luôn, ba kỹ năng mình muốn nhắc tới trong bài viết này là:

• Kỹ năng hiểu và sử dụng công nghệ
• Kỹ năng hiểu rõ về bản thân mình
• Kỹ năng tương tác xã hội

Sau đây mình sẽ giải thích rõ cho các bạn ba cái kỹ năng này là cái gì, vì sao lại cần phải trang bị ba kỹ năng này và làm thế nào để trang bị được ba kỹ năng đó.

3 Kỹ Năng Trên Là Gì?

Trước tiên nói về hoàn cảnh một chút để chúng ta thấy sợ nhé. Hẳn là đầu năm 2020, mỗi người chúng ta đều lên rất nhiều kế hoạch về nghề nghiệp cho bản thân. Đùng một cái, Covid-19 xuất hiện làm bao nhiêu kế hoạch tan tành. Nếu chúng ta hên, giờ chúng ta vẫn đang có việc để làm. Có nhiều người không hên bằng, nằm trong danh sách cắt giảm của công ty – giờ đang phải chật vật kiếm công việc mới. Covid-19 là một ví dụ rõ ràng về chuyện có rất nhiều thứ xảy ra xung quanh chúng ta bất chợt mà chúng ta không thể kiểm soát được: thiên tai, bệnh tật, chiến tranh, vân vân và mây mây.

Vậy thứ gì chúng ta có thể kiểm soát được? Đó chính là kỹ năng. Kỹ năng chúng ta học xong, trau dồi thường xuyên thì nó vẫn ở đó – không mất đâu được cả. Ví dụ bạn học giỏi kỹ năng thiết kế, khi Covid-19 đến công ty bạn đang làm có cắt giảm bạn đi chăng nữa, với kỹ năng thiết kế đó, bạn vẫn có thể kiếm những công việc tạm nơi khác để có tiền.

Tuy nhiên, kỹ năng thì có rất nhiều. Sức người thì có hạn, không thể học hết. Vậy nên trước tiên, chúng ta cần dành thời gian đầu tư trước vào những cái nền tảng, tức là những cái phù hợp với xu hướng thời đại này, những cái mà có thể bê qua nghề nào cũng có thể áp dụng được. Để biết những cái đó là cái nào, chúng ta tham khảo một nghiên cứu về nhóm Kỹ năng của thế kỷ 21 đấy là:

Về cơ bản, bạn sẽ thấy rằng Kỹ năng thế kỷ 21 được chia làm ba nhóm, thật ra nó cũng không khác gì ba cái kỹ năng mình nói ở đầu bài cả. Nó bao gồm:

• Kỹ năng học tập (Learning Skills) Gói gọn trong 4 chữ C. Đó là tư duy phản biện – bạn đọc một cái tin ba láp ba xàm trên mạng bạn có biết phản biện lại không. Đó là Sự sáng tạo – nghĩ ra những cái mới trong công việc. Đó là tinh thần hợp tác và khả năng giao tiếp, để còn đi làm nhóm và gánh team ở trường cũng như ở công ty đó.
• Kỹ năng đọc viết (Literacy Skills) Hồi xưa bác Hồ kêu gọi toàn dân xóa mù chữ, bây giờ chúng ta không mù chữ nữa thì chúng ta phải xóa mù công nghệ. Về cơ bản thì phải biết Facebook là cái gì, YouTube hoạt động ra sao, đi làm thì phải biết những thứ như Google Drive, Slack, Trello vân vân.
• Kỹ năng sống (Life Skills) thì bao gồm Sự linh hoạt này – thả đâu cũng sống được, Khả năng lãnh đạo – nếu muốn tác động đến nhiều người hơn và muốn có nhiều tiền hơn, Làm việc hiệu quả – để có thể làm 2 tiếng mà vẫn bằng nhiều người làm 8 tiếng, và Social – tức là đi tán gái mà nói chuyện không nhạt ấy.

Ở trên thì nó nghe phức tạp vậy thôi, nhưng mình gói gọn lại còn 3 cái đó là:

• Kỹ năng hiểu và sử dụng công nghệ
• Kỹ năng hiểu rõ về bản thân mình
• Kỹ năng tương tác xã hội

Tại Sao Lại Cần 3 Kỹ Năng Trên?

Thứ nhất, kỹ năng hiểu và sử dụng công nghệ. Ở đây mình xin chia ra làm hai mảng chính là khả năng hiểu những công nghệ cơ bản & khả năng hiểu những công nghệ phức tạp hơn.

• Cơ bản tức là bạn biết những ứng dụng cơ bản khi đi làm. Word, Excel, PowerPoint bạn đã nắm vững hết chưa? Mình thấy nhiều bạn ghi kỹ năng Excel trong CV mà số lượng hàm cơ bản biết không quá 10 đầu ngón tay. Hay có bạn ghi mình giỏi Word nhưng lại không biết làm Table Content – thế là chưa được. Rồi đi làm bạn cũng cần biết đến những công cụ như Google Drive, Calendar, Trello, Slack, Asana, Gmail các thứ – hãy nắm vững những thứ đó trước. Đừng lấy lý do mình low-tech mà không học.
• Phức tạp hơn, là những kỹ năng chuyên môn, nếu bạn biết một chút thì sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều trong việc tạo lợi thế so với người khác hoặc kiếm thêm thu nhập. Đó là Khả năng thiết kế, Khả năng làm web, Khả năng Coding. Ví dụ bạn học Marketing, ngoài chuyện biết lên ý tưởng và kế hoạch, bạn có thể làm thêm được thiết kế nữa, vậy là giỏi hơn nhiều người rồi. Hay mùa dịch vừa rồi, kể cả có bị mất việc ở nhà, bạn đi làm web dạo hoặc thiết kế dạo – cũng có chút tiền sống qua ngày.

Bạn không thể lấy lý do mình low-tech vào thời buổi này được nữa. Càng ngày, công nghệ càng được ứng dụng nhiều vào cuộc sống, phải tập cách thích nghi đi thôi.

Thứ hai, hiểu rõ về bản thân mình. Cái này vô cùng quan trọng, nó giúp bạn không đi sai đường. Mình chưa biết bạn sẽ đi đường nào, có thể giống hoặc khác mình, nhưng khi bạn hiểu rõ về đường mình đi, bạn sẽ đi đúng hơn, hoặc nếu có sai thì sẽ chệch một chút thôi. Ngoài xã hội kia có rất nhiều lời khuyên dành cho bạn, lời khuyên nào cũng hay cũng đúng. Một tỉ phú thành công sẽ khuyên bạn phải làm việc chăm chỉ để xây dựng sự nghiệp. Một Life Coach có thể nói với bạn hãy dành nhiều thời gian tận hưởng cuộc sống này. Không có điều gì đúng và sai cả, chỉ có con đường nào bạn chọn mà thôi.

Thứ ba, kỹ năng tương tác xã hội. Trừ khi bạn đi tu, còn nếu vẫn sống trong đời này, bạn vẫn cần tương tác với người khác. Khỏi cần nói đến những tương tác cao siêu trong công việc, bạn cần tương tác tốt với bạn bè để có những người bạn tốt, tương tác tốt với gia đình để khi biết còn nhờ. Tương tác xã hội tốt không phải là nói chuyện liến thoắng cướp lời của người khác, cũng không phải là hoạt ngôn. Tương tác xã hội tốt là việc bạn biết cách xây dựng mối quan hệ với người khác thông qua sự quan tâm, sự lắng nghe, hiểu rõ về cảm xúc của người ta – vậy là được rồi.

Mình Đang Làm Gì Để Phát Triển Ba Điều Trên?

Trước tiên mình xin đính chính một điều, cả ba điều trên mình đều đang học. Mình có thể tốt hơn mặt bằng chung mọi người, nhưng mình chưa đạt đến độ hoàn hảo, và mình nghĩ mình cũng chẳng bao giờ hoàn hảo được cả ba cái đó cả. Mình cũng không so sánh mình với ai hết, chỉ so sánh mình với chính mình của ngày hôm qua thôi.

Về kỹ năng công nghệ thông tin, mình tự học mỗi ngày thông qua YouTube và các website học trực tuyến như Udemy, Coursera. Mình học cách làm Website qua WordPress (là cái blog bạn đang đọc này), mình học thiết kế Photoshop và AI để làm được những thứ cơ bản – tương lai có lẽ mình học thêm một chút về ngôn ngữ lập trình. Cá nhân mình thấy những thứ này không cần bỏ tiền ra học, mọi thứ đều hoàn toàn miễn phí trên mạng.

Về hiểu rõ bản thân mình, mình làm điều này mỗi ngày thông qua việc Thiền theo ứng dụng Headspace, viết Reflective Journal mỗi ngày để phản tư và đọc cuốn sách Search Inside Yourself. Các bạn thử tham khảo nhé.

Về tương tác xã hội, mình học qua công việc, tương tác với nhiều người, người nào mà càng làm mình khó chịu hoặc cảm thấy khó gần, mình cần cố gắng tương tác hơn. Mình quan sát cách mọi người tương tác trong các cuộc họp, các buổi dạy, các buổi thuyết trình và chọn ra phương án phù hợp cho mình.

Cảm ơn các bạn đã theo dõi đến đây. Mình xin bổ sung thêm về tiêu đề, hiện mình đã làm việc ở Sài Gòn gần 4 năm, trải qua nhiều công việc khác nhau, khi thì làm start-up, bây giờ thì đang làm cho một tập đoàn to, có lúc đã làm freelance. Công việc có lúc thăng lúc trầm, lúc nhiều tiền lúc ít tiền, nhưng mình tin là khi mình bám vào những kỹ năng trên, dù chuyện gì xảy ra thì mình vẫn ổn.

Các bài viết khác của Tuấn Anh: https://anhtuanle.com/articles/

Các bạn muốn tư vấn hướng nghiệp hoặc CV cùng Tuấn Anh có thể đăng ký tại đây: http://bit.ly/tuvan-anhtuanle